روان درمانی اصطلاحی برای انواع تکنیک‌های درمانی است که هدف آن کمک به فرد در شناسایی و تغییر احساسات، افکار و رفتارهای ناسالم است. این افکار و احساسات می‌توانند با موقعیت‌هایی مانند: مسائل مربوط به رابطه، غم و اندوه، انطباق با یک موقعیت جدید زندگی یا شرایط پزشکی، استرس و مشکلات مقابله ایجاد شوند. آنها همچنین می‌توانند با سلامت روان و شرایط رفتاری تشخیص داده شده مرتبط باشند.
روان درمانی با یک متخصص بهداشت روانی آموزش‌دیده و دارای مجوز، مانند روان‌شناس یا روانپزشک انجام میشود. روان درمانی ممکن است در ترکیب با دارو یا سایر روش‌های درمانی یا به‌عنوان یک درمان مستقل مورد استفاده قرار گیرد. در واقع گاهی اوقات روان درمانی می‌تواند اولین درمان موثر برای اختلالات روانی باشد. اما برای بسیاری از افراد، ترکیبی از روان درمانی و دارو درمانی ممکن است بهترین کار را انجام دهد.
روان درمانی برای تشخیص چه بیماری هایی است؟ (علل روان درمانی)
اختلال روان درمانی می‌تواند به چندین موضوع مختلف، از استرس و مسائل مربوط به رابطه گرفته تا شرایط سلامت روان کمک کند. شرایطی که روان درمانی می‌تواند به آنها کمک کند عبارتند از مقابله با رویدادهای استرس‌زا زندگی، تأثیر ضربه، بیماری پزشکی یا از دست دادن مانند مرگ یکی از عزیزان و شرایط خاص سلامت روان مانند افسردگی یا حمله اضطرابی. به‌صورت کلی روان درمانی می‌تواند طیف گسترده‌ای از اختلالات روانی از جمله موارد زیر را درمان کند:
- افسردگی
- اختلال دوقطبی
- اضطراب
- بی‌اشتهایی، پرخوری عصبی و سایر اختلالات خوردن
- اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)
- روان گسیختگی
- اعتیادها
- اختلالات شخصیت
- اختلالات سازگاری
روان درمانی افسردگی
یکی از انواع کاربردهایی که روان درمانی دارد، کمک به درمان افسردگی است. در روان درمانی افسردگی، درمانگر در جلسات روان درمانی با فرد صحبت می‌کند و با بررسی ریشه افسردگی با کمک داروها یا درمان‌های تخصصی دیگر، به فرد کمک می‌کند.
روان درمانی برای وسواس فکری
وسواس فکری یا OCD یکی دیگر از انواع اختلالات رفتاری و روانی است که یک روان‌درمانگر می‌تواند برای رفع مشکل کمک کند. از انواع روش‌های روان درمانی مانند درمان روان پویشی می‌توان برای رفع وسواس فکری کمک گرفت.
انواع روان درمانی
متخصصان سلامت روان از چندین نوع روان درمانی استفاده می‌کنند و بسیاری از متخصصان در انواع خاصی تخصص دارند. انتخاب نوع درمان بستگی به شرایط هر فرد دارد. درمانگران ممکن است عناصری از رویکردهای درمانی مختلف را ترکیب کنند تا نیازهای افراد را به بهترین نحو برآورده سازند.
۱. روان درمانی اگزیستانسیال (روان درمانی وجودی)
درمان اگزیستانسیال یا روان درمانی وجودی شکلی از روان درمانی است که به شما کمک می‌کند تا بفهمید که چگونه با جهان سازگار شوید. شما و یک درمانگر بررسی خواهید کرد که چگونه انتخاب‌های شما بر آینده‌تان تأثیر می‌گذارد. در صورت تجربه اضطراب، ترس یا اعتیاد می‌توانید این نوع درمان را انتخاب کنید.
۲. روان درمانی پویشی
یکی از انواع روان درمانی، روان درمانی پویشی است. درمان روان پویشی بر این فرض استوار است که شما به دلیل تعارضات حل نشده و عموماً ناخودآگاه که اغلب از دوران کودکی سرچشمه می‌گیرند، مشکلات عاطفی دارید. هدف این نوع درمان این است که شما با صحبت در مورد تجربیات، این احساسات را درک کرده و بهتر مدیریت کنید. در نتیجه می‌توانید خودآگاهی خود را بهتر کنید و با تغییر الگوهای قدیمی‌تان، مسئولیت کامل زندگی را به دست بگیرید. درمان روان پویایی حداقل در یک دوره چندماهه انجام میشود، اگرچه می‌تواند طولانی‌تر شود و حتی سال‌ها طول بکشد.
۳. روان درمانی تحلیلی
روان درمانی تحلیلی کارکردی (FAP) یک رویکرد روان درمانی مبتنی بر تحلیل رفتار بالینی (CBA) است که بر رابطه درمانی به‌عنوان ابزاری برای به حداکثر رساندن تغییر در افراد تمرکز دارد. همانند روانکاوی سنتی فرویدی، روان‌شناسی تحلیلی نشان می‌دهد که تجربیات اولیه در رشد شخصیت بسیار مهم هستند.
۴. روان درمانی هیجان مدار
روان درمانی هیجان‌مدار یکی دیگر از انواع روش‌های درمانی است. درمان متمرکز بر هیجان (EFT) را می‌توان به‌عنوان تمرین درمانی تعریف کرد که در آن روی نقش عاطفه و احساسات روی رفتار افراد تاکید میشود. در این روش به افراد آموزش داده میشود که چطور با احساساتشان کنار بیایند و روی آنها تمرکز کنند. از این روش برای درمان مشکلات مختلفی مانند افسردگی و اختلال اضطراب اجتماعی استفاده میشود.
۵. روان درمانی گروهی
یکی دیگر از انواع روان درمانی، روان درمانی گروهی است. در این روش دو یا چند بیمار ممکن است هم‌زمان در درمان شرکت کنند. بیماران می‌توانند تجربیات خود را به اشتراک بگذارند و یاد بگیرند که دیگران نیز همین احساس را دارند و تجربیات مشابهی داشته‌اند.
۶. روان درمانی دیالکتیک
رفتاردرمانی دیالکتیکی (DBT) یکی دیگر از انواع روان درمانی است. DBT نوعی از روان درمانی مبتنی بر درمان شناختی رفتاری است. این روش به‌ویژه برای افرادی که احساسات را با شدت بیشتری تجربه می‌کنند استفاده میشود. هدف اصلی درمانگرانی که از DBT استفاده می‌کنند ایجاد تعادل بین پذیرش شخصیت فرد و چالش‌های او و مزایای تغییر است. درمانگر به شما کمک می‌کند تا مهارت‌های جدیدی را برای بهبود تنظیم هیجان بیاموزید. این شامل درمان فردی و گروهی است. DBT در ابتدا برای درمان افراد مبتلا به رفتار خودکشی و اختلال شخصیت مرزی طراحی شد. اما برای سایر مشکلات سلامت روانی که امنیت، روابط، کار و رفاه عاطفی فرد را تهدید می‌کند نیز کاربرد دارد.
۷. روان درمانی حسی
روان درمانی حسی یا روان درمانی حسی – حرکتی (SP) یک رویکرد جامع برای التیام تروما یا الگوهای دلبستگی ناسالم است که در اوایل دوران کودکی شکل گرفته است. بدن و حرکت را در گفتاردرمانی سنتی ادغام می‌کند تا مشکلات روانی و جسمی که دائماً برای فرد مشکل‌ساز میشود برطرف کند.
۸. روان درمانی شناختی رفتاری
درمان شناختی رفتاری یک نوع روان درمانی ساختاریافته و هدف‌گرا است. متخصصان سلامت روان از آن برای درمان یا مدیریت شرایط سلامت روان و نگرانی‌های عاطفی استفاده می‌کنند. درمانگر یا روان‌شناس به شما کمک می‌کند افکار و احساسات خود را از نزدیک ببینید. متوجه خواهید شد که افکار شما چگونه بر اعمال شما تأثیر می‌گذارد. از طریق CBT، می‌توانید افکار و رفتارهای منفی را بیاموزید و یاد بگیرید که الگوها و عادات فکری سالم‌تری اتخاذ کنید. این روش درمانی برای افراد زیر کاربرد دارد:
- کسانی که به شیوه‌هایی فکر می‌کنند و رفتار می‌کنند که باعث تحریک و تداوم بیماری روانی میشود.
- افرادی که از افسردگی یا اختلالات اضطرابی شدید رنج می‌برند.
- کسانی که نمی‌خواهند یا نمی‌توانند داروهای ضدافسردگی مصرف کنند.
- افراد در سنین مختلف که بیماری روانی دارند و باعث رنج، ناتوانی یا مشکلات بین‌فردی می‌شوند.
مراحل انجام روان درمانی
روان درمانی یک درمان مبتنی بر شواهد است که در آن درمانگر با گفت‌وگو یک محیط حمایتی و ایمن را برای فرد ایجاد می‌کند تا بتواند بدون قضاوت شدن، در مورد مشکلات خود با درمانگر صحبت کند. در طول جلسات، شما و متخصص سلامت روانتان برای شناسایی و تغییر افکار و رفتارهایی که شما را از داشتن بهترین زندگی باز می‌دارد، کار خواهید کرد. مراحل و شرایط جلسات بسته به شرایطی که تحت درمان هستید، سبک زندگی و عملکرد درمانگر شما متفاوت خواهد بود.
از آنجایی که گفتگو بخش اصلی روان درمانی است، شما باید به طور فعال در درمان شرکت کنید. اعتماد و رابطه بین شما و درمانگرتان برای همکاری موثر و بهره‌مندی از درمان ضروری است. درمان ممکن است در یک محیط فردی، خانوادگی، زوجی یا گروهی انجام شود و می‌تواند به کودکان و بزرگسالان کمک کند. جلسات معمولاً یک بار در هفته و به مدت حدود ۴۵ تا ۵۰ دقیقه برگزار میشود. هم بیمار و هم درمانگر نیاز به مشارکت فعال در روان درمانی دارند.
مراحل اصلی روان درمانی شامل چهار مرحله اصلی میشود. در ابتدا روان‌درمانگر باید کار ارزیابی بیمار را انجام دهد تا بتواند بر اساس آن نیاز فرد و بهترین شیوه‌های درمانی را تعیین کند. در مرحله بعد از ارزیابی، درمانگر تعیین می‌کند که کدام شیوه درمانی برای فرد بهتر است. سپس روند درمان مناسب را شروع می‌کند و در این میان از بهترین تکنیک‌های موجود کمک می‌گیرد. ممکن است بر اساس شرایط فرد نیاز به انجام تغییراتی در روند درمان نیز باشد. زمانی که درمانگر تشخیص داد که مشکلات مراجعه‌کننده کاملاً برطرف شده و به هدف نهایی درمان دست یافته است، جلسات روان درمانی به اتمام می‌رسد.
جلسه اول روان درمانی
اولین جلسه معمولاً با گفتگوی اولیه و ارزیابی درمانگر شروع میشود. در اولین جلسه روان درمانی، درمانگر معمولاً اطلاعاتی درباره شما و نیازهایتان را جمع‌آوری می‌کند. ممکن است از شما خواسته شود که فرم‌هایی را در مورد سلامت جسمی و روحی خود پر کنید. شاید چند جلسه طول بکشد تا درمانگر شرایط و نگرانی‌های شما را به طور کامل درک کند و بهترین مسیر را برای شما تعیین کند. اولین جلسه همچنین فرصتی برای شماست تا با درمانگر خود صحبت کنید. می‌توانید ببینید که آیا رویکرد و شخصیت درمانگر برای شما کارساز است یا خیر.
عوارض روان درمانی
به‌صورت کلی روان درمانی خطر کمی دارد و ایمن است. با این حال از آنجایی که می‌تواند احساسات و تجربیات دردناک را مورد بررسی و مرور قرار دهد، ممکن است گاهی اوقات از نظر عاطفی افراد را تحت تاثیر قرار دهد و موجب ناراحتی شدید آنها شود. با این حال انتخاب یک درمانگر ماهر تاثیر زیادی دارد. یک درمانگر ماهر می‌تواند نیازهای شما را برآورده کند و خطرات و عوارض احتمالی را به حداقل برساند. علاوه بر این یادگیری مهارت‌های مقابله‌ای می‌تواند به شما در مدیریت و غلبه بر احساسات و ترس‌های منفی کمک زیادی کند.
تفاوت مشاوره و روان درمانی
بسیاری از مردم از کلمات روان درمانی و مشاوره برای بیان یک چیز استفاده می‌کنند. این در حالی است که این کلمات و عبارات معانی و اهداف متفاوتی دارند. مشاوره معمولاً یک درمان مختصر است که یک علامت یا موقعیت خاص مانند مسائل زناشویی یا خانوادگی را هدف قرار می‌دهد، در حالی که روان درمانی معمولاً یک درمان طولانی‌مدت است که سعی می‌کند بینش بیشتری در مورد مسائل یک فرد به دست آورد یا به درمان و مدیریت یک وضعیت سلامت روان کمک کند.